Grażyna Szapołowska (ur. 19 września 1953 w Bydgoszczy) – polska aktorka filmowa, teatralna i telewizyjna, w latach 1977–1984 i 2004–2011 aktorka Teatru Narodowego w Warszawie.
Po maturze przez dwa lata grała we Wrocławskim Teatrze Pantomimy, w 1977 roku ukończyła warszawską PWST, w latach 1977-1984 występowała w stołecznym Teatrze Narodowym (m.in. rola księżniczki w Śnie srebrnym Salomei Juliusza Słowackiego).
Jeszcze w czasie studiów grywała epizodyczne role w serialach telewizyjnych (m.in. w Czterdziestolatku i w Lalce). Jej debiutem na wielkim ekranie była rola Jagody w polsko-jugosłowiańskim dramacie psychologicznym Zapach ziemi (1977). Wybitną i odważną rolę lesbijki Livii (u boku nagrodzonej w Cannes Jadwigi Jankowskiej-Cieślak) zagrała w 1982 r. w węgierskim filmie Egymásra nézve (Inne spojrzenie). W tym samym roku zagrała obok Jana Nowickiego w Wielkim Szu. Przełom w jej karierze nastąpił jednak w 1983, wraz z występem w popularnej komedii muzycznej Lata dwudzieste... lata trzydzieste... Janusza Rzeszewskiego.
W latach 80. ograniczyła występy w teatrze i skupiła się na pracy w filmie. Współpracowała wówczas z Krzysztofem Kieślowskim, co zaowocowało rolami w Bez końca (1984) oraz Krótkim filmie o miłości (1988). Za kreację w tym ostatnim filmie otrzymała nagrodę Srebrnego Hugo na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Chicago, została też laureatką nagrody za najlepszą rolę kobiecą na 13. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni.
W latach 90. Grażyna Szapołowska stworzyła ważne kreacje m.in. jako matka w Kronikach domowych Leszka Wosiewicza (1997) oraz Telimena w ekranizacji Pana Tadeusza Adama Mickiewicza, w reżyserii Andrzeja Wajdy (1999). Rola Telimeny została nagrodzona Polską Nagrodą Filmową – Orłem za najlepszą rolę kobiecą w 2000 roku.
W 1997 podczas Festiwalu Gwiazd w Międzyzdrojach odcisnęła dłoń na Promenadzie Gwiazd. W 2003 r. została uhonorowana umieszczeniem tablicy z odlewem podpisu w Alei Gwiazd na Rynku Staromiejskim w Toruniu, przed Dworem Artusa.
Aktorka występowała także za granicą, głównie w filmach węgierskich, włoskich i niemieckich. Grażyna Szapołowska występowała również na scenie jako interpretatorka piosenki aktorskiej. W 2005 roku wydała zbiór opowiadań pt. Pocałunki. W 2008 wzięła udział w III edycji programu telewizyjnego Jak oni śpiewają. W 2011 aktorka zasiadła w jury programu TVP2 Bitwa na głosy. W kwietniu 2011 Grażyna Szapołowska została zwolniona dyscyplinarnie z Teatru Narodowego w Warszawie przez Jana Englerta, po tym jak nie stawiła się na spektakl z powodu udziału w nagraniu telewizyjnym[1].
Wybrana filmografia[edytuj]
- 1974: Telefon (film z cyklu Najważniejszy dzień życia) jako studentka Wrońska
- 1975-1976: Czterdziestolatek (serial tv) w odcinku 12 jako inżynier Nowowiejska i w odcinku 15
- 1977: Lalka (serial telewizyjny) w odcinku "Damy i kobiety" jako kobieta na koncercie Molinariego (gościnnie)
- 1977-1978: Parada oszustów (cykl filmowy) jako Gizena Vickenholle, jako narzeczona i wspólniczka Trzpila, jako Doris Whitestone
- 1977: Zapach ziemi ("Miris zemlje", prod. Polska-Jugosławia) jako Jagoda
- 1978: Osiemdziesięciu huzarów ("80 huszar", prod. Węgry) jako Pola
- 1978: Wielki podryw (w noweli tytułowej) jako Mariola, znajoma Mundiego
- 1979-1981: Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy (serial tv) jako Katarzyna Rymkiewicz potem Frankowska, żona Józefa
- 1979: Hotel klasy lux jako znajoma Wojtana
- 1980: Grzeszny żywot Franciszka Buły dwie role: jako matka Kariny i dorosła Karina
- 1980: Przed odlotem jako inżynier Ewa Wojtowicz
- 1981: 07 zgłoś się jako prostytutka Lidia Dorecka w odc. 14 ("Hieny")
- 1981: Wielka majówka jako panienka w "Victorii"
- 1982: Inne spojrzenie ("Egymasra nezve", prod. Węgry) jako Lívia Horváth
- 1982: Wielki Szu jako żona Wielkiego Szu
- 1982: Bluszcz jako Ewa, przyjaciółka Kingi
- 1983: Fort 13 jako żona
- 1983: Lata dwudzieste... lata trzydzieste... jako Liza
- 1984: Płatki, kwiaty, wieńce ("Szirmok, virágok, koszoruk", prod. Węgry) jako żona Ferenca
- 1984: Bez końca jako Urszula Zyro
- 1984: Przyspieszenie jako aktorka Grażyna/Script girl
- 1984: W starym dworku, czyli niepodległość trójkątów jako Aneta Wasiewicz-Nevermore
- 1985: Z wizytą u Van Gogha ("Besuch bei Van Gogh", prod. NRD) jako Marie Grafenstein
- 1985: Medium jako nauczycielka Luiza Skubiejska
- 1985: Nadzór jako Wychowawczyni Kinga Peltz
- 1986: Magnat jako Marisca
- 1986: Komediantka jako Nicoletta
- 1986: Biała wizytówka jako Marisca
- 1986: Cudowne dziecko jako matka Michała
- 1987: Komediantka jako aktorka "Nicoleta" Śmiłowska
- 1987: Zagon (prod. ZSRR, Syria) jako Clare Ridgeway
- 1987: Pierwsze spotkanie – ostatnie spotkanie ("Pierwaja wstriecza, posliednaja wstriecza", prod. ZSRR) jako piosenkarka kabaretowa
- 1987: Tabu jako matka
- 1988: Krótki film o miłości jako Magda
- 1988: Pomiędzy wilki jako Denis, partnerka Leguta
- 1988: Hanussen jako Valery de la Meer
- 1989: Opowieść o "Dziadach" Adama Mickiewicza. Lawa jako Anioł
- 1990: Seszele jako pani Grażyna
- 1991: Żegnaj, cudzoziemko (Lebewohl, Fremde) jako Karin
- 1992: Piękna nieznajoma (Prekrasnaya neznakomka) jako nieznajoma
- 1993: Plac Hiszpański (Piazza di Spagna) jako Armida de Tolle
- 1997: Kroniki domowe jako matka
- 1997: Brat naszego Boga jako Helena Modrzejewska
- 1999: Pan Tadeusz jako Telimena
- 1999-2005: Lokatorzy jako Marta Wójcicka (2003)
- 1999: Siedlisko jako aktorka
- 2000: Ostatnie kwadry jako matka
- 2005: Ewa paliła Camele jako Ewa Braun
- 2005: Karol. Człowiek, który został papieżem jako Brigitte Frank
- 2006: Kochaj mnie, kochaj! jako Danuta
- 2006: Tylko mnie kochaj jako matka Julii
- 2007: Ryś jako sprzątaczka
- 2008: Nie kłam, kochanie jako matka Marcina
- 2009: Zamiana jako Mama Luśki
- 2010: Różyczka jako Roma
- 2010: Trick jako Markiewiczowa
- 2011: Polnische Ostern jako Irena Blaszczykowski
- 2011: 1920 Bitwa Warszawska jako Korwin-Piotrowska
- 2011: Pokaż kotku, co masz w środku jako Zofia
- 2011: Układ Warszawski jako Róża Jackowska, narzeczona Antoniego Rylskiego "Łapy"
- 2011-2012: Rezydencja jako Urszula Podhorecka
Odznaczenia[edytuj]
Nagrody filmowe[edytuj]
- 2011: Nagroda "Złota Kaczka" za rolę w filmie "Magnat w kategorii: najlepsza amantka w historii kina polskiego.
- 2000: Nagroda "Złota Kaczka" w kategorii: najlepsza polska aktorka; za rok 1999.
- 2000: Polskie Nagrody Filmowe "Orły" w kategorii: najlepsza główna rola kobieca; za rok 1999.
- 2000: tytuł "Najsławniejszego Polaka 1999" przyznany w plebiscycie słuchaczy Polskiego Radia.
- 1999: Polskie Nagrody Filmowe "Orły" (nominacja) w kategorii: najlepsza rola kobieca; za rok 1998
- 1997: Odcisk dłoń na Promenadzie Gwiazd w Międzyzdrojach.
- 1992: Nagroda im. Ennio de Flaiano.
- 1989: Nagroda "Srebrny Hugo"przyznana w Chicago.
- 1989: Nagroda "Złota Kaczka" w kategorii: najlepsza polska aktorka; za rok 1988.
- 1988: Najlepsza główna rola kobieca na FPFF Gdynia.
- 1987: Nagroda "Złoty Ekran"za rolę w filmie "Przez dotyk".
- 1986: Nagroda "Gwiazdy Filmowego Sezonu" przyznany na XVI LLF w Łagowie.
- 1986: Nagroda dla najlepszej aktorki festiwalu KSF "Młodzi i Film" w Koszalinie.
- 1986: Nagroda "Złota Kaczka" w kategorii: najlepsza polska aktorka; za rok 1985.
- 1985: Nagroda "Gwiazdy Filmowego Sezonu" przyznany na XV LLF w Łagowie.
- 1985: Nagroda "Złota Kaczka" w kategorii: najlepsza polska aktorka; za rok 1984.
Jest mamą aktorki i reżyserki Katarzyny Jungowskiej[3].
